Đề kiểm tra học kì I Ngữ văn 9 - Năm học 2023-2024 - Trường TH&THCS Việt-Anh (Có đáp án + Ma trận)

Nội dung text: Đề kiểm tra học kì I Ngữ văn 9 - Năm học 2023-2024 - Trường TH&THCS Việt-Anh (Có đáp án + Ma trận)

1. UBND QUẬN LÊ CHÂN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 1 TRƯỜNG:TH & THCS VIỆT-ANH MÔN: NGỮ VĂN 9 Năm học: 2023 -2024 (Thời gian làm bài 90 phút) MA TRẬN: Mức độ cần đạt Tổng Phần Nhận biết Thông hiểu Vận dụng điểm Phần I. Đọc hiểu 4,0 * Tiêu chí ngữ liệu: - Chỉ ra thể - Khái quát chủ đề/nội - Bày tỏ ý kiến - Văn bản nhật dụng, loại, phương dung của đoạn trích/văn về quan điểm, nghị luận, nghệ thuật; thức biểu bản. tư tưởng/tình - Là một đoạn trích/văn đạt, ngôi kể, - Hiểu được ý nghĩa của cảm, thái độ của bản hoàn chỉnh; nhân vật chi tiết, hình ảnh, câu văn, tác giả thể hiện - Nguồn dữ liệu ngoài của đoạn câu thơ trong đoạn trong đoạn chương trình SGK; trích/ văn trích/văn bản trích/văn bản. - Đoạn trích có vấn đề bản - Hiểu được tác dụng/hiệu - Rút ra thông nghị luận xã hội; quả của việc sử dụng điệp/bài học từ phương thức biểu đạt, đoạn trích/văn ngôi kể/biện pháp tu bản từ trong đoạn trích/ văn bản 1 2 1 4 Tổng 0,5 2,5 1,0 4,0 5% 25% 10% 40% Phần II. Làm văn 6,0 Nghị luận văn học: Viết một bài Nghị luận về một đoạn văn nghị luận trích truyện trong văn văn học. bản Văn học Việt Nam thuộc CT Ngữ văn 9 Tổng số câu 1 1 Tổng số điểm 6,0 6,0 Tỷ lệ 60% 60% Tổng số câu 1 2 2 5 Tổng số điểm 0,5 2,5 7,0 10,0 Tỷ lệ 5% 25% 70% 100%
2. UBND QUẬN LÊ CHÂN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I TRƯỜNG TH & THCS VIỆT-ANH MÔN: NGỮ VĂN 9 Năm học: 2023 -2024 (Thời gian làm bài 90 phút) PHẦN 1: ĐỌC HIỂU (4 điểm) Đọc đoạn văn sau và trả lời những câu hỏi: Trung thực chính là nền tảng để bạn xây dựng và nuôi dưỡng mọi mối quan hệ. Trung thực với bản thân và mọi người sẽ giúp bạn tránh được những rắc rối không mong muốn. Đừng đòi hỏi người khác trung thực với mình nếu mình không trung thực. Sự trung thực là một chuẩn mực đạo đức mà mọi người cần phải có. Hãy luôn trung thực với chính mình, nói và làm đúng với những gì mà mình nghĩ. Thành thật với bản thân, chúng ta mới có thể nhìn thấy những rõ hạn chế của mình để mà sửa đổi. Chính mình là người tạo ra suy nghĩ, cảm xúc và hành động của mình. Bản thân chúng ta là người chịu trách nhiệm về những việc mình làm, chúng ta không thể đổ lỗi cho hoàn cảnh hay cho người khác. Trung thực trong từng lời nói cũng như trong mọi hành động sẽ giúp bạn trở thành một người đáng tin cậy. Cách cư xử trung thực biểu hiện thái độ tôn trọng người khác của bạn. Một khi đã rèn luyện cho mình cách sống như vậy, bạn sẽ được mọi người quý trọng hơn. Cách hành xử mà một người trung thực nên có đó là không tính toán hay điều khiển người khác theo suy nghĩ của mình. Họ luôn nhận trách nhiệm về mình sau những lỗi lầm của bản thân, không đổ trách nhiệm cho người khác và xem đó là bài học kinh nghiệm. Họ luôn tạo dựng được niềm tin đối với người khác, làm cho mọi người cảm thấy yên tâm khi hợp tác. Mỗi người sở hữu một giá trị khác nhau, vì vậy đừng cố che giấu hoặc nói dối về những giá trị mà bạn có. Càng không nên che giấu ý định của bản thân tạo ra sự hiểu lầm không cần thiết. Khi gặp vấn đề, đừng che giấu cảm xúc của mình khi trò chuyện với người thân. Vấn đề mà bạn gặp phải sẽ không được giải quyết, mọi người cũng không biết giúp đỡ bạn như thế nào nếu bạn cứ cố tình giấu diếm. (Trích Trung thực với bản thân, Minh Uyên Nguồn Báo Ninh Thuận online, ninhthuanonline.com.vn, ngày 19/7/2019) Câu 1 (0,5 điểm): Trong đoạn trích, tác giả cho biết khi gặp vấn đề (khó khăn, vướng mắc) nếu chúng ta cố tình giấu diếm thì sẽ như thế nào? Câu 2 (1,0 điểm): Em hiểu như thế nào là Thành thật với bản thân? Câu 3 (1,5 điểm): Nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong những câu sau: Họ luôn nhận trách nhiệm về mình sau những lỗi lầm của bản thân, không đổ trách nhiệm cho người khác và xem đó là bài học kinh nghiệm. Câu 4 (1,0 điểm): Những bài học sâu sắc em rút ra từ đoạn trích đã cho. PHẦN II: LÀM VĂN. (6 điểm)
3. Câu 5 (6 điểm ): Viết bài văn cảm nhận về vẻ đẹp của Anh thanh niên trong đoạn trích sau: ... “- Thôi chấm dứt tiết mục hái hoa - Người con trai bất chợt quyết định - Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm phút rồi. Cháu nói qua công việc của cháu, năm phút. Còn hai mươi phút, mời bác và cô vào nhà uống chè, cho cháu nghe chuyện. Cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm. Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy ngoài vườn này thôi. Những cái máy vườn trạm khí tượng nào cũng có. Dãy núi này có ảnh hưởng quyết địnhvới gió mùa đông bắc đối với miền Bắc nước ta. Cháu ở đây có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu. Đây là máy móc của cháu. Cái thùng đo mưa này, ở đâu bác cũng trông thấy, mưa xong đổ nước ra cái cốc phân li mà đo. Cái này là cái máy nhật quang kí, ánh sáng mặt trời xuyên qua cái kính này, đốt các mảnh giấy này, cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy mà định nắng. Đây là cái máy vin, nhìn khoảng cách giữa các răng cưa mà đoán gió. Ban đêm không nhìn mây, cháu nhìn gió lay lá, hay nhìn trời, thấy sao nào khuất, sao nào sáng, có thể nói được mây, tính được gió. Cái máy nằm dưới sâu kia là máy đo chấn động vỏ quả đất. Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo cáo ấy trong ngày gọi là “ốp”. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác. Gian khổ nhất là ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung...Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được. Anh thanh niên đang nói dừng lại. Và tại sao hoạ sĩ cảm giác mình bối rối? Vì nhác thấy người con gái nhỏ nhẹ, e lệ đứng giữa luống dơn, không cần hái hoa nữa, ôm nguyên bó hoa trong tay, lắng tai nghe? Vì hoạ sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi dài.” (Trích : Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long – Ngữ văn 9/tập 1) ********************Hết******************
4. HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA HỌC KÌ I, MÔN NGỮ VĂN 9 I/ PHẦN ĐỌC -HIỂU (4 điểm) Câu Đáp án Điểm 1 0.5 Tác giả cho biết: . Vấn đề mà bạn gặp phải sẽ không được giải quyết, mọi người cũng không biết giúp đỡ bạn như thế nào nếu bạn cứ cố tình giấu diếm. 2 1,0 Thành thật với bản thân được hiểu là: + Luôn nghĩ đúng, làm đúng và nói đúng với sự thật. + Luôn đánh giá đúng bản thân mình, không lừa dối, che dấu hay làm điều trái với lương tâm mình. 3 - Phép tu từ liệt kê: luôn nhận trách nhiệm về mình sau những lỗi lầm của bản thân, không đổ trách nhiệm cho người khác và xem đó là bài 0,25 học kinh nghiệm. Tác dụng : - Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho diễn đạt,tăng sức thuyết phục, 0,25 gây ấn tượng với người đọc người nghe. - Diễn đạt đầy đủ, cụ thể và nhấn mạnh, nổi bật những biểu hiện tốt đẹp 0,5 của tính của trung thực, trung thực mang đến những điều tốt đẹp cho bản thân và sự phát triển xã hội. - Thái độ trân trọng, đề cao tính trung thực trong đời sống. 0,5 - Nhắc nhở chúng ta biết bồi dưỡng, trân trọng và phát huy tính trung thực..
5. 4 Bài học rút ra cho bản thân: - Hiểu được ý nghĩa, sự cần thiết của đức tình trung thực trong đời sống. 1,0 - Trong cuộc sống, không ai tránh khỏi những sai lầm, có đôi khi vì lý do này hay lý do khác chúng ta đã không trung thực. Sau những sai lầm, thiếu sót, chúng ta biết rút kinh nghiệm cũng là cách chúng ta hoàn thiện bản thân, trở thành con người tốt. - Trung thực không chỉ với mọi người mà còn với chính mình, nhận ra những sai lầm hạn chế của bản thân mình để sửa chữa. - Nhìn vào những việc làm thiếu trung thực trong quá khứ để nhắc nhở bản thân mình không tái phạm trong tương lai. - Luôn nói và làm đúng sự thật, đúng theo lương tâm chính mình. Ghi chú: HS làm được 3 ý như trên cho điểm tối đa, HS nêu được 2 ý trong các ý trên được 0,75 điểm . Câu 5(6 điểm) A. Hình thức, kỹ năng: 0,5 điểm - Đúng kiểu bài nghị luận về một đoạn trích trong tác phẩm truyện; kết hợp hài hòa các thao tác lập luận; luận điểm rõ ràng; lập luận chặt chẽ; bố cục đủ 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. - Trình bày rõ ràng, mạch lạc, có sáng tạo(diễn đat, liên hệ..) - Không mắc lỗi về diễn đạt, câu chữ, lỗi chính tả B. Nội dung: 5,5 điểm 1. - Giới thiệu đôi nét về tác giả NTL và truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa . Mở - Nêu vấn đề nghị luận và giới thiệu đoạn trích: Vẻ đẹp của anh thanh bài niên được khắc hoạ rõ nét khi anh chia sẻ về công việc với ông hoạ sĩ và cô kĩ sư lúc họ lên thăm nhà anh trên đỉnh Yên Sơn qua đoạn 0,5 trích: “Thôi chấm dứt tiết mục hái hoa... một chuyến đi dài.” 2.Th 1. Khái quát: ân -Năm sáng tác 1970 ; hoàn cảnh: chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào bài Cai, thời kì miền bắc xây dựng CNXH. - Truyện được xây dựng xoay quanh một tình huống truyện khá đơn giản mà tự nhiên. Toàn bộ câu chuyện đã kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa anh thanh niên, ông họa sĩ già và cô kỹ sư trẻ trong 30 phút gặp gỡ. 0,5 - Ở vị trí phần giữa của truyện, đoạ trích kể về cuộc gặp gỡ giữa ATN và các vị khách . Sau khi đón khách ở chân núi, đưa khách lên thăm nơi ở và làm việc, sau khi cắt hoa tặng cô gái, anh thanh niên mời khách
6. vào nhà uống trà và chia sẻ những suy nghĩ của mình về công việc . Nhân vật anh thanh niên trong đoạn trích hiện lên với bao phẩm chất, vẻ đẹp đáng quý. Đó là lòng yêu nghề, tận tuỵ và trách nhiệm với công việc, yêu cuộc sống, cởi mở, chân thành và hiếu khách. 2.Cảm nhận 3,5đ LĐ 1. Trước hêt đọc đoạn trích ta cảm nhận được hoàn cảnh sống và làm việc của ATN thật đặc biệt. -ATN 27 tuổi, sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét-nơi quanh năm suốt tháng chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo . 0,5 - Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu. Hàng ngày anh phải lặp đi lặp lại công việc đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất dự vào việc báo trước thời tiêt phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu .. LĐ 2. Đoạn trích ta vẫn thấy ATN rất yêu công việc, vẫn tận tuỵ và trách nhiệm với công việc của mình. * Yêu công việc: Anh nói với khách: “Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm hút rồi, cháu nói qua về công việc của cháu năm phút.” Rõ ràng với anh công việc đã trở thành niềm vui, niềm tự hào - Anh am hiểu sâu sắc về công việc và ý nghĩa của công việc mình làm: Cháu ở đây có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu”. - Anh giới thiệu rành rọt về các dụng cụ trong nghề bằng tất cả sự am hiểu nghề nghiệp của một kĩ sư thạo nghề: cái thùng đo mưa này ..chấn động vỏ quả đất. - Mặc dù tuổi nghề còn rất trẻ nhưng anh đã chứng tỏ được sự giỏi 2,0 chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong công việc “ban đêm anh không cần nhìn mây, chỉ cần nhìn gió lay lá, nhìn trời sao nào khuất, sao nào sáng, có thể nói được mây, tính được gió”. * Tận tuỵ, trách nhiệm: - Làm việc một mình trên đỉnh núi cao không có ai giám sát, thúc giục nhưng người kĩ sư khí tượng thuỷ văn ấy luôn tự giác, tận tuỵ , trách nhiệm. Suốt mấy năm ròng rã, ghi và báo ốp đều đặn dúng giờ. Bốn giờ,mười một giờ, bẩy giờ tối lại một giờ sáng và cứ thế đều đặn không để xảy ra bất cứ một sai sót nào. Anh đã tận tình, tận lực làm việc với tinh thần tự giác, kỉ luật cao . -Gian khổ nhất là ca đi ốp vào lúc một giờ sáng, thời tiết vô cùng khắc nghiệt: “Rét, bác ạ! ở đây có cả mưa tuyết đấy... Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn vặn to đến cỡ nào vẫn thấy không đủ sáng... Gió, tuyết và lặng im bên ngoài chờ chực, đợi mình ra là ào ào xô tới”. Anh cũng là con người, cũng có những giây phút ngại khó, ngại khổ: nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn thò tay tắt đi . LĐ 3: Bên cạnh đó ATN ấy còn đẹp ở lòng yêu người, yêu cuộc sống, cởi mở, chân thành và hiếu khách. -Sống trong hoàn cảnh như thế nhiều người có thể thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng người thanh niên lại luôn khao khát 1,0 gặp gỡ trò chuyện với mọi người. Anh tha thiết đề nghị: “
7. bác và cô vào nhà cho cháu nghe chuyện, cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm”. Anh trân quý từng giây từng phút trò chuyện với khách, anh đếm từng phút vì sợ mất ba mươi phút gặp gỡ vô cùng quý báu. “Bác lái xe chỉ cho có ba mươi phút thôi, hết năm phút rồi” . - Ở anh, ta còn bắt gặp tấm lòng hiếu khách đến nồng nhiệt và sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Khách đến nhà, anh cẩn thận hái một bó hoa to rực rỡ tặng cô kĩ sư- người con gái lần đầu gặp gỡ. Anh mời khách vào nhà uống trà, thứ trà pha nước mưa thơm như mùi nước hoa của Yên Sơn nhà anh mà anh đã tế nhị xin về trước để chuẩn bị. - Anh không ngần ngại chia sẻ với ông hoạ sĩ và cô kĩ sư những suy nghĩ rất chân thành về công việc, về cuộc sống của mình, về bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ như với những người thân thiết mặc dù đây là lần đầu tiên gặp mặt. Chính sự cởi mở gần gũi chân thành của anh đã khiến mọi người thực sự cảm mến . 3.Đánh giá: 0,5 -Nghệ thuật: Đoạn trích được viết bằng tài năng và tâm huyết của nhà 0, 25 văn NTL. Bằng một cốt truyện đơn giản tình huống tự nhiên, có sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình và bình luận, truyện rất giàu chất thơ. Nhân vật anh thanh niên chủ yếu được khắc hoạ qua lời nói, cử chỉ, hành động và được nhìn nhận qua quan sát của những nhân vật khác. -Nội dung : Đoạn trích đã xây dựng thành công chân dung nhân vật anh 0,25 thanh niên với những vẻ đẹp đáng yêu đáng quý. Đó là lòng yêu nghề, niềm say mê công việc, là ý thức trách nhiệm của tuổi trẻ với quê hương đất nước. Anh thanh niên là hình ảnh tiêu biểu cho những con người lao động mới ngày đêm thầm lặng hiến dâng tuổi trẻ, tình yêu cho đất nước, thể hiện cảm hứng ngợi ca của tác giả, của văn học những năm 70 của thế kỉ 20.(liên hệ tác phẩm khác cùng đề tài) 3.Kế Đoạn trích trên là những chấm phá tinh tế và ấn tượng về một vẻ đẹp t thầm lặng để lại bao vấn vương trong lòng người đọc. Nhân vật anh luận thanh niên trong đoạn trích có sức hấp dẫn lay động tâm hồn mỗi chúng ta. Với trang truyện này, phải chăng nhà văn Nguyễn Thành Long muốn khẳng định: “Cuộc sống của mỗi chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu hi sinh thầm lặng, truyền cho người đọc một tình cảm tươi sáng trong trẻo khuyến khích ta sống tốt, sống đẹp sống yêu thương và cống 0. 5 hiến.” - Cùng với lặng lẽ Sa Pa, những trang viết về thế hệ trẻ VN về sự sống hiến âm thầm cho đất nước cho cuộc đời như: “Những ngôi sao xa xôi, Bài thơ về tiểu đội xe không kính hay Mùa xuân nho nhỏ” đã thổi bùng trong chúng ta khát vọng được sống đẹp, sống có ích, sống để cống hiến cho đời. Tiếp nối truyền thống của cha anh, thế hệ trẻ ngày nay đang hăng say, tình nguyện đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì Tổ Quốc cần,
8. góp phần xây dựng và bảo về đất nước.