Đề kiểm tra giữa học kì I môn Ngữ văn Lớp 10 - Năm học 2022-2023 (Có đáp án)

Nội dung text: Đề kiểm tra giữa học kì I môn Ngữ văn Lớp 10 - Năm học 2022-2023 (Có đáp án)

1. khổ vì thiên tai. - Cho học sinh hiểu qua nữ thần Mặt Trăng khuyên chúng ta điều gì? Vận dụng: + Học sinh nói lên được mối xung đột giữa con người với tự nhiên. + Đồng thời thể hiện ước mơ chế ngự tự nhiên của con người trong thời đại thần thoại. Vận dụng cao: -Học sinh khẳng định được giải thích hiện tượng thiên nhiên của người xưa là không đúng với khoa học. -Học sinh có cách lí giải của mình theo khoa học. 2 Viết Viết văn bản: Nhận biết: phân tích, đánh - Giới thiệu được đầy đủ thông giá nội dung và tin chính về thần thoại nói nghệ thuật của chung, thần thoại Nữ thần Mặt truyện “Nữ Trời và Mặt Trăng. thần Mặt Trời - Trình bày được những nội dung và Mặt Trăng”. truyện. Thông hiểu: - Triển khai nội dung, nghệ thuật. Phân tích được những đặc sắc về nội dung, hình thức nghệ thuật truyện. - Kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm. - Đảm bảo cấu trúc của một bài phân tích, đánh giá truyện thần thoại; đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Vận dụng: - Nêu được thông điệp từ tác phẩm. - Thể hiện được sự đồng tình / không đồng tình với thông điệp của tác giả (thể hiện trong tác phẩm).
2. III.ĐỀ KIỂM TRA I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm) Đọc văn bản sau: NỮ THẦN MẶT TRỜI VÀ MẶT TRĂNG (Thần thoại Việt Nam) Vua trên trời là Ngọc Hoàng có hai cô con gái đẹp. Ngọc Hoàng yêu quý hai nàng nên cho các nàng hàng ngày luân phiên nhau đi xem xét mọi việc của hạ giới để báo lại cho nhà Trời.Cô gái đầu tên là Mặt Trời được ngồi kiệu hoa có bốn người khiêng. Bốn người này chia làm hai tốp: một tốp già và một tốp trẻ. Tốp các cụ già khiêng kiệu luôn luôn lo làm trọn phận sự, chăm chỉ vào công việc nên cô Mặt Trời thường đi một vòng rất nhanh. Còn tốp trẻ bản tính la cà nên những lần được phân công khiêng kiệu thường về muộn. Vì thế, mỗi lần Mặt Trời đi với tốp trẻ thì ngày dài và đi với tốp già thì ngày lại ngắn.Mặt Trăng là cô em tính tình nóng nảy còn hơn cả cô chị. Sức nóng của cô đã làm hại cho con người và muôn vật khá nhiều, ấy thế mà cô vẫn cứ chỏng lỏn, đi đâu cũng sà vào khiến cho người dân vô cùng kinh hãi. Trần gian khổ sở vì cô Mặt Trăng, họ đã kêu ca rất nhiều, tiếng kêu thấu lên Thượng giới khiến cho bà mẹ đã định lấy tro mà bôi lên mặt cô để giảm bớt sức nóng đi. Nhưng Ngọc Hoàng chiều con, nên không để cho vợ làm việc ấy. Bấy giờ ở dưới trần có một chàng trai tên là Quải. Quải là con mổ côi nhưng lại có một thân thể cực kì to lớn và sức khoẻ tuyệt vời. Trước những hành động tai ác của cô Mặt Trăng, Quải quyết tâm trị cho một mẻ. Anh ta đón đường cô Trăng trên một đỉnh núi cao và trữ sẵn một đống cát thật lớn. Hôm ấy, cô Mặt Trăng vẫn quen thói cũ vừa đi vừa sà xuống để nhìn muôn vật. Quải chờ cho cô ta đến gần rồi bất thình lình bốc cát ném túi bụi vào mắt, vào mặt mũi cô. Cô Trăng đang rong chơi, bị tấn công đột ngột, nhắm mắt lại nhưng đất đã dính đầy mặt và chui cả trong mắt. Cô ta hốt hoảng vội vụt bay lên cao, lánh ra xa chỗ Quải đứng. Từ đó trở đi cô không dám sà xuống gần mặt đất nữa. Mặt mũi cô bị cát dính chặt nên không còn sáng được như xưa. Sau này tính tình của cô trở nên dịu dàng, hiền lành hơn, ở dưới trần ai cũng thích. Người ta nói mỗi lần cô ngoảnh mặt xuống nhân gian thì lúc đó là trăng rằm, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, còn cô trở sang trái, sang phải tức là thời kì trăng hạ huyển hoặc thượng huyển. Còn những khi trăng quầng, ấy là lúc cát bụi trát mặt bị gió thổi bay tung ra. (Theo Viện Văn học, Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập I: Thần thoại - truyền thuỵểt NXB Giáo dục, 1999, tr.61 - 62) Dựa vào ngữ liệu trên hãy trả lời những câu hỏi sau: 1. Từ ngữ nào chỉ đặc điểm thời gian trong truyện? 2. Lúc ban đầu Mặt Trời và Mặt Trăng ai đẹp hơn? 3. Trong truyện những nhân vật nào được nói đến? 4. Ngọc Hoàng sai hai cô con gái đẹp hàng ngày làm việc gì? 5. Vì sao Mặt Trời đi với lớp già khiêng kiệu thì đi một vòng rất nhanh, ngày ngắn? 6. “Vì thế, mỗi lần Mặt Trời đi với tốp trẻ thì ngày dài và đi với tốp già thì ngày lại ngắn”. Câu văn này giúp Em nhớ câu tục ngữ nào? 7. Qua Nữ thần Mặt Trăng khuyên chúng ta điều gì?
3. IV.ĐÁP ÁN: HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I MÔN NGỮ VĂN, LỚP 10 Năm học: 2022 – 2023 Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6.0 1 Bấy giờ. 0.5 2 Cả hai đều đẹp. 0.5 3 Vợ chồng Ngọc Hoàng và Mặt Trăng, Mặt Trời, Quải và bốn 0.5 người khiêng kiệu. 4 Hàng ngày luân phiên nhau xem xét mọi việc của hạ giới. 0.5 5 Vì lớp già luôn luôn lo làm tròn bổn phận. 0.5 Vì lớp già khiêng kiệu luôn chăm chỉ vào công việc. 6 Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã 0.5 tối. 7 Chăm chỉ trong công việc, không nhiều chuyện, nói xấu người 0.5 khác, sống hòa đồng yêu thương mọi người. 8 Giải thích hiện tượng thiên nhiên: 1.0 + Ngày dài, ngày ngắn. + Trăng rằm, trăng khuyết. Hoặc: + Mọi hiện tượng tự nhiên xảy ra trong cuộc sống hàng ngày liên quan đến mặt trời, mặt trăng. ( Nói đúng 2 trong 3 ý trên cho 1.0 điểm, 1 ý cho 0,5đ) 9 + Hành động Quải tìm cách ném cát vào Mặt Trăng là chi tiết 1.0 được tác giả dân gian xây dựng nhằm mục đích mô tả mối xung đột giữa con người với tự nhiên, + Đồng thời thể hiện ước mơ chế ngự tự nhiên của con người trong thời đại thần thoại. 10 + Bằng hiểu biết của bản thân, học sinh trình bày quan điểm cá 0.5 nhân vê' việc giải thích hiện tượng tự nhiên trong truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng. + Trên thực tế, cách giải thích mà học sinh biết chủ yếu dựa trên kiến thức khoa học, khác hoàn toàn với cách giải thích mang đậm yếu tố chủ quan, thể hiện trình độ nhận thức còn “ngây thơ”, “non nớt” của con người trong truyện thần thoại II VIẾT 4.0 a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0.5 Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề b. Xác định đúng yêu cầu của đề. 0.5 Giải thích hiện tượng tự nhiên xảy ra hàng ngày có liên quan đến mặt trời, mặt trăng.